رشـد هــوش فضـایی از طـریق بـازی با وسـایل سـاده

هوش فضایی قابلیت درک اشکال و تصاویر سه‌بعدی است. به طور معمول این قابلیت، متعلق به نیمکره (لوب) راست مغز است که در هنگام حل پازل‌ها، نقشه‌خوانی و طراحی و اجرای پروژه‌های عمرانی و مهندسی خود را نشان می‌دهد.

از آنجایی که هوش فضایی شامل عمل دیدن می‌شود بنابراین توانایی انسان در درک و تحلیل اشکال و تصاویر را نیز افزایش می‌دهد. شناخت تصویر، درک رابطه شکل و زمینه همچنین سازمان‌دهی و مدل‌سازی ساختار یک ایده به صورت تصویری از قابلیت‌های هوش فضایی به شمار می‌آید.

به هوش فضایی، اغلب “تفکر دیداری” نیز گفته می‌شود. به عنوان مثال وقتی یک نفر مشغول پیاده‌روی در محوطه‌ای وسیع بدون جاده یا هیچ علامت راهنمایی است، و تنها همراه او یک نقشه و یک قطب‌نما است؛ عمل ذهنی آن فرد در تصویرسازی ذهنی برای پیدا کردن مسیر خود بر اساس نقشه و قطب‌نما، چیزی است که هوش فضایی را معنا می‌کند.

هوش فضایی از توانایی انسان در بازی شطرنج گرفته تا هدایت و فرماندهی نیروهای ارتش در میدان جنگ، تاثیر دارد. در بازی شطرنج نه تنها لازم است شما برای پیروزی بر حریف، استراتژی خود را تعیین و راه‌بری کنید بلکه نیاز است، همزمان حرکت‌های حریف را نیز پیش‌بینی و خنثی نمائید. در اینجا هوش فضایی به کمک شما می‌آید تا به مغز شما قدرت تصویرسازی صفحه شطرنج و پیش‌بینی تمام حرکات احتمالی مهره‌ها را حتی بدون حرکت واقعی آنها بدهد.
امروزه زندگی بسیاری از خردسالان را تکنولوژی هایی از قبیل لپ تاپ، تبلت، تلفن های هوشمند و غیره پر کرده اند. این ابزارها، کاربرد آموزشی نیز پیدا کرده و از انواع بازی های هوش، سرگرمی، آموزش زبان و ریاضی و پر شده اند. اما کارشناسان امور تربیتی هنوز بر این باورند که هیچ چیزی نمی تواند جای بازی کودک با ابزارهای ساده را در دنیای واقعی بگیرد. دنیای واقعی، هنوز بسیار قدرتمند تر از دنیای مجازی بر فعالیت های ذهنی و رشد هوشی کودکان موثر است. بازی با اسباب بازی ها و وسایل هندسی ساده، بیشترین تاثیر را بر رشد ذهنی کودکان دارد.

یکی از مهم ترین، ویژگی هایی که بازی در دنیای واقعی فراهم می کند، رشد تفکر فضایی است. بازی با وسایل واقعی، لمس اشیاء و حرکت در بین سطوح مختلف، درک سه بعدی از جهان را برای کودکان نو پا فراهم می کند. تفکر فضایی در تمام دوران رشد ذهنی، یکی از مهم ترین مولفه های درک و فهم و هوش به شمار می رود . پژوهشگران دانشگاه واشینگتن در تحقیقی که در سال ۲۰۱۲ منتشر کردند اعلام نمودند که کودکان یک و نیم ساله تا دو و نیم ساله ای که در طول روز با مکعب های حروف بازی می کردند، رشد زیادی را در آموختن زبان نشان دادند. در سال ۲۰۱۲ نیز تحقیق دیگری بر نقش مکعب های حروف بر رشد زبانی و تمرکز خردسالان۱، انجام شدو به این نتیجه رسید کودکانی که با این وسایل بازی می کرده اند نمرات بالاتری را در شاخص های پیشرفته زبان به دست آورده اند.
چند دلیل برای این موضوع وجود دارد اول اینکه کودکانی که با مکعب های رنگی حروف بازی می کنند معمولا والدین را در کنار خود دارند. والدین این کودکان در هنگام بازی با آنها همراه هستند، کنارشان می نشینند و در چیدن و پیدا کردن حروف به آنها کمک می کنند. صرف همراهی و حرف زدن با کودکان، نقش بسیار موثری را در تقویت بنیه زبانی کودکان دارد. در این زمینه پژوهش های دیگری نیز وجود دارد که روشن کرده اند کودکانی که به جای بازی با وسایل واقعی، وقت خود را صرف دیدن تلوزیون یا بازی با ابزارهای الکترونیکی می کنند، توان کمتری در گوش دادن به سخنان والدین و توجه به صحبت های آنان دارند. این کودکان معمولا هنگام بازی با ابزارهای هوشمند، تنها رها می شوند و تمام تمرکز خود را روی بازی قرار می دهند و توجهی به اطراف خود ندارند. این عدم ارتباط با محیط، یکی از عوامل به تاخیر انداختن رشد ذهنی و اجتماعی کودکان و به خصوص تاخیر در رشد زبانی کودکان است